Coraz więcej badań wskazuje na istotne znaczenie aktywności fizycznej w profilaktyce antynowotworowej. Udowodniono, że zmniejsza ona ryzyko zachorowania na najczęściej występujące nowotwory tj. między innymi: raka piersi, jelita grubego czy endometrium. Ruch jest niezwykle ważny również w procesie leczenia pacjentów z chorobami onkologicznymi.
Spis treści:
- Wpływ stylu życia na rozwój nowotworów złośliwych
- Aktywność fizyczna a zdrowie
- Aktywność fizyczna a choroby nowotworowe – prewencja
- Aktywność fizyczna a choroby nowotworowe – statystyki
- Aktywność fizyczna w leczeniu choroby nowotworowej
- Źródła
Wpływ stylu życia na rozwój nowotworów złośliwych
Raport „Koncepcje pól zdrowia”, opublikowany jeszcze pod koniec ubiegłego stulecia przez Marca Lalonde’a wskazuje, że w ponad 50% za nasze zdrowie odpowiada styl życia, a więc czynniki, o których w większości możemy decydować. Na długość życia i jakość naszego zdrowia mają wpływ miedzy innymi:
- używki (np. palenie papierosów, picie alkoholu),
- stres,
- otyłość,
- niewłaściwa dieta,
- niewielka aktywność fizyczna lub jej brak,
- nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne czy substancje chemiczne.
Aktywność fizyczna a zdrowie
Znaczenie aktywności fizycznej w utrzymaniu organizmu w dobrej kondycji jest znane od wielu lat. Liczne badania dowodzą, że systematyczne uprawianie sportów w znacznym stopniu ogranicza ryzyko rozwoju schorzeń układu sercowo-naczyniowego, układu ruchu oraz chorób metabolicznych, takich jak np. cukrzyca typu 2. Coraz częściej mówi się również o tym, że aktywność fizyczna jest istotnym elementem nie tylko prewencji antynowotworowej, ale również ważnym czynnikiem, wspierającym osoby w walce z groźnymi chorobami onkologicznymi.
Aktywność fizyczna a choroby nowotworowe – prewencja
Od dawna wiadomo, że za pojawienie się chorób nowotworowych o charakterze złośliwym odpowiadają nie tylko geny. Dlaczego aktywność fizyczna jest tak istotna w zapobieganiu rozwoju schorzeń onkologicznych? Przede wszystkim wspiera ona układ immunologiczny, który chroni organizm nie tylko przed patogenami (bakterie, wirusy, grzyby), ale również przed komórkami nowotworowymi – sprawny system odpornościowy może skutecznie hamować ich rozprzestrzenianie się w organizmie.
Regularny ruch powoduje również obniżenie stężenia hormonów płciowych w surowicy krwi – jest to bardzo istotne zwłaszcza w kontekście estrogenów, których wysoki poziom sprzyja między innymi rozwojowi raka piersi.
Aktywność sportowa wraz ze zbilansowaną dietą sprzyja również redukcji otyłości, która jak wiadomo, jest jednym z czynników znacznie podwyższających ryzyko zachorowania na chorobę onkologiczną hormonozależną, raka: piersi, jajnika, endometrium, gruczołu krokowego oraz tarczycy.
American Cancer Society opracowało wytyczne, z których wynika, że w profilaktyce antynowotworowej rekomenduje się tygodniowo: 150 minut wysiłku umiarkowanego lub 75 minut wysiłku intensywnego.
Aktywność fizyczna a choroby nowotworowe – statystyki
Badania przeprowadzone w Szwecji na grupie 40 000 mężczyzn wskazują, że osoby, które przez co najmniej pół godziny dziennie spacerowały lub jeździły na rowerze, miały o 34% mniejsze ryzyko śmierci z powodu choroby onkologicznej i o 33% większe szanse przezwyciężenia choroby od osób, które spędzały czas głównie w pozycji siedzącej.
Jak podają Maria Litwiniuk i Izabella Kara w pracy pt. „Aktywność fizyczna a nowotwory”, regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko rozwoju:
- raka piersi o 25-30% u kobiet w wieku przed-i pomenopauzalnym,
- raka jelita grubego o 40-50%,
- raka endometrium o 20-30%,
- raka płuc o 20–50% u mężczyzn i o 20–30% u kobiet.
Aktywność fizyczna w leczeniu choroby nowotworowej
Badania wskazują, że ruch może zmniejszać ryzyko nawrotu choroby onkologicznej, a także poprawiać tolerancję jatrogennych efektów leczenia i jakość życia chorego. Aktywność fizyczna wpływa na lepsze samopoczucie fizyczne oraz psychiczne, wzmacnia odporność, ułatwia zasypianie.
W przypadku osób dotkniętych chorobą nowotworową, kwestia aktywności fizycznej, jej częstotliwości oraz intensywności powinna zostać omówiona z lekarzem. Planując treningi, specjalista bierze pod uwagę stan pacjenta, jego wiek, rodzaj zastosowanej terapii oraz możliwe działania niepożądane.
Źródła
- Litwiniuk Maria, Kara Izabella, Aktywność fizyczna a nowotwory, OncoReview, 2012, Vol 2, nr 4, 228-233, dostęp: 11.02.2024.
- Łacko Aleksandra, Ćwiczenia fizyczne jako czynnik zapobiegający nowotworom i poprawiający rokowanie: dobrze udokumentowana czy niepotwierdzona metoda?, NOWOTWORY Journal of Oncology 2016, vo. 66, 3, 254–257.
- Szpunar Justyna, Kaczmarek-Borowska Bożenna, Aktywność fizyczna w chorobie nowotworowej, Problemy Nauk Stosowanych, 2018, Tom 8, s. 185 – 192.
- Krajowy Rejestr Nowotworów, Aktywność fizyczna, online, dostęp: 12.02.2024.
